To, że duże gospodarstwa domowe mogłyby wg projektu ustawy Kredyt Na Start mieć największe profity nie oznacza, że będą one głównymi beneficjentami tego programu. To tak jakby Ferrari zrobiło 10% obniżki dla Polski a 5% dla reszty świata i oczekiwalibyśmy, że to właśnie w Polsce będzie najwięcej kupowanych takich samochodów.
W żadnym z dotychczasowych programów dopłat te grupy nie miały dużego udziału. Tu będzie podobnie. Przypomnijmy tylko, że w Mieszkaniu Dla Młodych rodzina z trojgiem dzieci także mogła kupić drugą nieruchomość i to z dopłatą do wkładu własnego rzędu czasem nawet 30%.
Mimo tego te największe rodziny stanowiły niewielki odsetek wszystkich odbiorców. Wbrew pozorom rozkład beneficjentów w programie Kredyt Na Start nie różnił by się od tego co widzieliśmy w Bezpiecznym Kredycie 2%.
Dlaczego? No to po kolei spróbujmy rozłożyć to na elementy:
Gospodarstwa 5-cio i więcej osobowe.
Czy zdajecie Sobie sprawę jak takim rodzinom trudno wziąć kredyt? Pomijam ograniczenia wynikające z samego programu. Minima socjalne narzucane przez rekomendacje są coraz wyższe. Takie gospodarstwa często także mają różne zobowiązania, które wpływają negatywnie na zdolność kredytową. Bardzo ciężko jest im sprostać bankowym wymogom.
Kuszące jest posiadanie drugiej nieruchomości i wynajmowanie pierwszej (wiemy, że przymus zbycia będzie obchodzony), ale w wielu przypadkach już ta pierwsza nieruchomość jest kupiona na kredyt. Zdolności kredytowej często nie ma. Zostaje jeszcze niechęć do kolejnych zadłużeń. Tego też nie możemy pominąć. Skłonność do ryzyka tu już dużo mniejsza niż u Singla.
Gospodarstwa 4-ro osobowe.
Weźmy na początek rodziców z dwojgiem dzieci.
Te rodziny już nie mogą kupić w tym programie drugiej nieruchomości mieszkalnej. Muszą pierwszą. Rozejrzyjcie się wokół i spróbujcie sobie przypomnieć jak dużo znacie takich gospodarstw, które jeszcze nie posiadają Swojego mieszkania? Nie znajdzie się dużo.
Bardzo często decyzja o własnych czterech kątach jest podejmowana jeszcze przed narodzinami drugiego dziecka.
O rodzicu z trojgiem dzieci chyba nawet nie ma się co rozpisywać, bo tu kredyt to często tylko marzenie. Dochody jednego rodzica, nawet przy akceptacji 800+ często nie wystarczają na spełnienie wymogów matematyki banków.
Co ciekawe, nawet sami autorzy projektu nie wierzą w to co mówią. Dowodem na to mogą być założenia zawarte w Ocenie Skutków Regulacji do projektu ustawy o Kredycie Mieszkaniowym Na Start.
Nawet gdyby założenia były niedoszacowane (co już się zdarzało 😊) to i tak nie należy się spodziewać że wśród beneficjantów programu Kredyt Na Start więcej niż 1 na 4 to będą gospodarstwa wieloosobowe.
Teraz przejdźmy na drugi biegun.
Gospodarstwa jedno i dwuosobowe.
Wiele zostało powiedziane na temat złego traktowania Singli. Przez ograniczenie wiekowe, dochodowe i kwotowe. Faktycznie dopłata do 200-240 tys. zł w największych miastach to nie jest zbyt dużo i dobranie standardowego kredytu efektywnie go podroży. Rata malejąca, jaką przewiduje projekt liczona wg średniej ważonej oprocentowań może być spokojnie na poziomie dzisiejszej raty równej „normalnych” kredytów. Tylko, że rata to nie wszystko. Liczy się jeszcze całkowity koszt kredytu. A on będzie dzięki dopłatom będzie niższy. W przybliżeniu może to wyglądać jak na poniższym screenie.
To oznacza, że Singlowi, który mógłby wziąć kredyt na rynkowych warunkach, ale łapałby się na Kredyt Na Start, pomimo braku różnicy w ratach w ciągu okresu dopłat bardziej opłacałoby się i tak z niego skorzystać, bo będzie miał dużo mniejsze koszty kredytu.
Powinniśmy także pamiętać, że wielu Singli z Bezpiecznego Kredytu 2% w Kredycie Na Start byłoby już związkiem nieformalnym. Wszystko przez to, że to drugie gospodarstwo domowe jeśli nie posiadało wspólnego dziecka było z poprzedniego programu wyeliminowane. Nierzadko spotykaliśmy pary, które przychodziły, żeby sprawdzić, które z nich będzie stać samo na kredyt z dopłatą.
Różnice w warunkach kredytu dla pseudo-Singla w Bezpiecznym Kredycie 2%, a bezdzietną parą w Kredycie Na Start nie są ogromne. W pierwszym przypadku mieliśmy do dyspozycji 500 tys. na umowne 2%, teraz mamy mieć 400–480 tys. na 1,5%. Spowoduje to sytuację, gdzie mniej beneficjentów to będą Single, ale pojawi się więcej bezdzietnych związków nieformalnych.
Sumaryczna liczba tych dwóch grup prawdopodobnie nie będzie się dużo różniła od tego co znamy z BK2%. Tu też będą prawdopodobnie stanowić wspólnie połowę wszystkich wnioskodawców.
Krzysztof Bontal
Proferto Sp. z o.o.
tel. 695-855-627